Typowa struktura firmy (schemat organizacyjny) wygląda jak piramida, z kadrą kierowniczą wyższego szczebla na szczycie, kierownictwem średniego szczebla na dole i wreszcie osobami na poziomie pracowników. Jednak nie każda firma funkcjonuje optymalnie przy hierarchicznej strukturze organizacyjnej. Istnieje wiele rodzajów schematów organizacyjnych, ponieważ istnieje wiele rodzajów struktur organizacyjnych.
Hierarchiczna struktura organizacyjna
Schemat organizacyjny w kształcie piramidy nazywa się hierarchicznym schematem organizacyjnym. Jest to najczęstszy rodzaj struktury organizacyjnej — łańcuch dowodzenia przebiega od góry (np. prezes lub menedżer) w dół, przy czym każdy pracownik ma przełożonego.
Zalety hierarchicznej struktury firmy:
– Lepiej definiuje poziomy uprawnień i odpowiedzialności,
– Pokazuje, kto komu podlega lub z kim rozmawiać o konkretnych projektach,
– Motywuje pracowników jasnymi ścieżkami kariery i możliwościami awansu,
– Przypisuje każdemu pracownikowi obszar wiedzy,
– Tworzy koleżeństwo między pracownikami w dziale.
Wady hierarchicznej struktury firmy:
– Dodatkowa biurokracja może znacznie spowolnić innowacje lub ważne zmiany,
– Może skutkować tym, że pracownicy będą działać w imieniu działu, a nie firmy jako całości,
– Może sprawić, że mniej doświadczeni pracownicy poczują się mniej odpowiedzialni i nie będą w stanie wyrazić swoich pomysłów dla firmy.
Funkcjonalny schemat organizacyjny
Podobnie jak w przypadku hierarchicznej struktury organizacyjnej, funkcjonalny schemat organizacyjny zaczyna się od stanowisk o największej odpowiedzialności na górze, a następnie przechodzi w dół. Przede wszystkim jednak pracownicy są zorganizowani zgodnie z ich specyficznymi umiejętnościami i odpowiadającą im funkcją w firmie. Każdy dział jest zarządzany niezależnie.
Zalety funkcjonalnej struktury firmy:
– Pozwala pracownikom skupić się na swojej roli,
– Wspiera specjalizację,
– Pomaga zespołom i działom poczuć się wzmocnionymi,
– Jest łatwo skalowalna w każdej wielkości firmy.
Wady funkcjonalnej struktury firmy:
– Sprzyja tworzeniu wyizolowanych obszarów w organizacji,
– Utrudnia komunikację między departamentami,
– Przesłania procesy i strategie dla różnych rynków lub produktów w firmie.
Horyzontalna struktura organizacyjna
Pozioma lub płaska struktura organizacyjna jest odpowiednia dla firm, w których występuje kilka szczebli pomiędzy wyższą kadrą kierowniczą a pracownikami na poziomie pracowników. Wiele firm rozpoczynających działalność korzysta z horyzontalnej struktury organizacyjnej, zanim rozwiną się na tyle, aby mieć różne działy. Jednak niektóre organizacje utrzymują tę strukturę, ponieważ oznacza to mniejszy nadzór i zachęca do większego udziału wszystkich pracowników.
Wielowydziałowa struktura organizacyjna
W wielooddziałowych strukturach organizacyjnych działy firmy kontrolują własne zasoby i zasadniczo działają jako własne przedsiębiorstwa w ramach większej organizacji. Każdy dział może mieć własny zespół ds. marketingu, sprzedaży, IT itp. Ta struktura sprawdza się dobrze w przypadku dużych firm, ponieważ umożliwia podejmowanie decyzji różnym działom bez wszystkich pracowników podporządkowanych tylko kilku menedżerom.
